نگهدارندهها دارای خواص ضد میکروبی هستند. به همین دلیل استفاده از آنها به عنوان افزودنی در محصولات غذایی مختلف برای جلوگیری از رشد مخمرها، کپکها و باکتریها مجاز است. سورباتها و بنزواتها به طور کلی در انواع زیادی از مواد غذایی استفاده میشوند، و نگهدارندههایی هستند که اغلب برای نوشیدنیهایی مانند نوشابهها استفاده میشوند. اسید بنزوئیک از رشد باکتریها جلوگیری میکند و اسید سوربیک یک نگهدارنده ضد قارچ در برابر کپکها و مخمرها است. محدوده pH که در آن اسیدهای بنزوئیک و سوربیک فعالیت ضد باکتریایی موثری دارند، متفاوت است. اسید بنزوئیک عمدتا برای محصولات غذایی اسیدی استفاده میشود. در حالی که اسید سوربیک برای محصولات غذایی با pH بالاتر استفاده میشود.
میزان مصرف مجاز افزودنیهای غذایی
مقدار مصرف این مواد نگهدارنده توسط قوانینی مشخص شده است که حداکثر غلظت مجاز را در هر نوع غذا تعیین میکند. حضور آنها در حد بالاتر از سطوح ایمنی مجاز، میتواند برای سلامت انسان مضر باشد. برخی از عوارض جانبی اسیدوز متابولیک (زمانی اتفاق میافتد که تعادل شیمیایی اسیدها و بازها در خون بدن از بین برود و مایعات بدن حاوی اسید بیش از حد شود)، تشنج و واکنشهای آلرژیک در حیوانات آزمایشگاهی و در انسان شرح داده شده است.
شیرینکنندهها
با توجه به افزایش مشکلات چاقی در کشورهای توسعه یافته و افزایش آگاهی عمومی از پیامدهای سلامتی مرتبط با رژیم غذایی پر کالری، استفاده از شیرینکنندههای مصنوعی در حال افزایش است. علاوه بر این، افزایش جمعیت دیابتی در سراسر جهان به استفاده گسترده از شیرینکنندههای مصنوعی کمک میکند. ساخارین در اروپا به عنوان افزودنی غذایی مجاز است و در نوشیدنیها استفاده میشود. مقدار قابل قبول مصرف روزانه آن 5-0 میلیگرم بر کیلوگرم وزن بدن توسط کمیته علمی اروپا در مورد غذا (SFC) تعیین شده است.
به منظور اطمینان از ایمنی مواد غذایی مصرفکنندگان، کمیسیون اروپا با توصیه سازمان ایمنی غذای اروپا (EFSA) سه دستورالعمل را در مورد شیرینکنندهها، رنگها و افزودنیهای متفرقه اعلام کرده که حداکثر سطوح مجاز (MPL) را با تنظیمات بعدی تعیین میکند. دستورالعملها همچنین از همه کشورهای عضو میخواهد که مصرف افزودنیهای غذایی از جمله شیرینکنندهها را هر ساله گزارش دهند. EFSA مصرف روزانه قابل قبول (ADI) تمام افزودنیهای غذایی تایید شده را اختصاص میدهد. این میزان مصرف با مصرف روزانه در طول عمر، بدون خطر قابل توجه برای سلامتی مطابقت دارد. MPL برای جلوگیری از مصرف بیش از ADI تنظیم شده است. برخی از مطالعات نشان میدهد که ساخارین باعث ایجاد سرطان مثانه در موشهای صحرایی نر میشود. با این حال، هیچ ارتباط قابل تشخیصی بین دریافت ساخارین در (ADI) و سرطان مثانه در انسان مشاهده نشده است.
کافئین
کافئین یک تری متیل گزانتین و تقریباً پرمصرفترین ماده روانگردان در جهان است. علاوه بر این، آن را به عنوان عامل طعمدهنده، تقریبا به 70٪ از نوشابههای گازدار در ایالات متحده اضافه میکنند. اگرچه مقادیر متوسط کافئین برای سلامت انسان مضر نیست، اما این احتمال که مصرف کافئین میتواند اثرات نامطلوبی بر سلامت انسان داشته باشد بر اساس نتایج مطالعات انسانی منتشر شده ارزیابی شده است. بنابراین ضروری است که مصرفکنندگان در مورد محتوای کافئین این نوشیدنیها آگاهی داشته باشند و میانگین بالقوه مصرف روزانه کافئین را ارزیابی کنند. یک روش آزمایشگاهی قابل اعتماد برای تعیین اسیدهای بنزوئیک و سوربیک، کافئین و ساخارین در نوشابه و نکتار با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) و تشخیص UV میباشد.